César Vallejo y el arte de romper reglas

César Abraham Vallejo Mendoza fue un poeta y escritor peruano nacido un 16 de marzo de 1892. Sus rasgos morenos y su tez oscura tienen origen en su ascendencia: abuelas indígenas y abuelos españoles. Tanto sus padres como sus abuelos querían que se dedicara al sacerdocio. Y lo hizo. Pero no al religioso sino al literario. Su corta vida -murió con tan sólo 46 años- la dedicó a rendirle culto a las letras. Sin embargo, la preocupación religiosa se manifiesta en sus producciones y, hasta podría decirse, marcan a fuego al escritor como un presagio de su caótica y dolorosa vida:
«Yo nací un día
que Dios estuvo enfermo,
grave.»

(Final de poema ESPERGESIA)

César Vallejo

Los amores truncos de Vallejo

César Vallejo estuvo en pareja con varias mujeres. Fruto de esas relaciones nacieron incontables poemas que dan cuenta de su profundo amor y tristeza por sus pérdidas.
Su primer gran amor data de 1916 cuando, al ingresar en el ámbito intelectual del Grupo Norte, conoce a María Rosa Sandoval. Esta relación duró un año ya que ella decide «abandonarlo» con la excusa de un viaje a las sierras de Perú. Años más tarde se supo que la determinación de alejarse del poeta fue porque no lo quería entristecer con su enfermedad mortal: una tuberculosis que terminó con su vida en 1918. María Rosa fue la inspiradora -junto con la madre del escritor cuyo nombre también era María- de varios poemas del libro Los heraldos negros (escrito entre 1915 y 1918).

En 1917 conoce a Zoila Rosa Cuadra -una muchacha de 15 años- a quien Vallejo bautiza con el apodo de Mirtho en honor al personaje principal de la novela Afrodita de Pierre Louys. Con ella sostiene un apasionado y corto romance. Vallejo siente tanta frustración frente al fracaso de esta relación que intenta suicidarse. Felizmente, es convencido por sus amigos para retomar sus estudios y conseguir su doctorado en Letras y Derecho. Para ella, estos versos:
«Amada, moriremos los dos juntos, muy juntos;
Se irá secando a pausas nuestra excelsa amargura;
Y habrán tocado a sombra nuestros labios difuntos.»


En 1918, mientras escribía Trilce, llega a su vida Otilia Villanueva quien será «nombrada» en este libro más de una veintena de veces. El más emblemático, sin lugar a dudas, es el poema XIII donde hace mención a lo íntimo:
«Pienso en tu sexo, surco más prolífico
y armonioso que el vientre de la Sombra.»

Un poeta político

En 1923, deja su Perú natal para radicarse en Europa. Tras años de escribir, relacionarse con personalidades como Miguel de Unamuno, Rafael Alberti y Federico García Lorca, afiliarse al partido comunista español, César Vallejo plantea y profundiza acerca del rol del escritor como una posible voz en alza frente a las injusticias que devienen de las desigualdades sociales. Es por ello que se ha ganado el mote de poeta político. Así es como en 1931 sale a la luz su novela proletaria Tungsteno que trata sobre la explotación de una comunidad indígena.
Entre 1920 y 1930 escribe un ensayo titulado El arte y la revolución que no consiguió publicar en vida ya que para las editoriales españolas encerraba un alto contenido marxista y revolucionario. De aquí se desprenden varias concepciones que definen a la literatura y sus creadores, entre otras cuestiones:
«El poeta profetiza creando nebulosas sentimentales, vagos protoplasmas, inquietudes constructivas de justicia y bienestar social.» (pág. 45)
«Un poema es una entidad vital mucho más orgánica que un ser orgánico en la naturaleza. A un animal se le amputa un miembro y sigue viviendo. A un vegetal se le corta una rama y sigue viviendo. Pero si a un poema se le amputa un verso, una palabra, una letra, un signo ortográfico, muere.» (pág. 62)

Collage de PAMA

La gramática socialista


Si bien la trayectoria lírica de César Vallejo inicia dentro del Modernismo, es considerado uno de los poetas de habla hispana más importante que tuvo el Vanguardismo del siglo XX. Su quehacer poético rechaza el dogmatismo literario y se caracteriza por romper con un orden lingüístico para, justamente, alcanzar la libertad plena. En su libro El arte y la revolución deja bien en claro esta aspiración:
«La gramática, como norma colectiva en poesía, carece de razón de ser. Cada poeta forja su gramática personal e intransferible, su sintaxis, su ortografía, su analogía, su prosodia, su semántica. Le basta no salir de los fueros básicos del idioma. El poeta puede hasta cambiar, en cierto modo, la estructura literal y fonética de una misma palabra, según los casos. Y esto, en vez de restringir el alcance socialista y universal de la poesía, como pudiera creerse, lo dilata hasta el infinito. Sabido es que cuanto más personal (repito, no digo individual) es la sensibilidad del artista, su obra es más individual y colectiva.» (pág.64)

César Vallejo. Sus obras poéticas; Ediciones Perú, sin fecha.

Y el carácter disruptivo se deja ver, fundamentalmente, en su libro Trilce donde la experimentación con las reglas gramaticales y ortográficas adquieren su razón de ser.
«VUSCO volvvver de golpe el golpe.» (poema IX)

«Escapo de una finta, peluza a peluza.» (poema XII)

«Oh, escándalo de miel de los crepúsculos.
Oh estruendo mudo.
¡Odumodneurste!»
(poema XIII)

«999 calorías.
Rumbbb… Trrraprrr rrach… chaz
Serpentínica u del bizcochero
engiralada al tímpano.»
(poema XXXII)

Vallejo expresó en relación a este libro luego de su publicación en 1922:
«El libro ha nacido en el mayor vacío. Soy responsable de él. Asumo toda la responsabilidad de su estética. Hoy y más que nunca quizás, siento gravitar sobre mí, una hasta ahora desconocida obligación sacratísima, de hombre y de artista: ¡la de ser libre! Si no he de ser hoy libre, no lo seré jamás…»

Menos humano que el hombre

Luego de su muerte, se publicaron dos de los que, para la crítica, resultaron los mejores poemarios de la estética vallejiana: España, aparta de mi este cáliz y Poemas humanos. En ellos Vallejo canta al pueblo en lucha, al absurdo de la guerra -por la Guerra Civil española- y la deshumanización del mundo moderno.

Al fin de la batalla,
y muerto ya el combatiente, vino hacia él un hombre
y le dijo: “No mueras, te amo tanto!”
Pero el cadáver ¡ay! siguió muriendo.

Se le acercaron dos y repitiéronle:
“No nos dejes! ¡Valor! ¡Vuelve a la vida!”
Pero el cadáver ¡ay! siguió muriendo.

Acudieron a él veinte, cien, mil, quinientos mil,
clamando: “¡Tanto amor y no poder nada contra la muerte!”
Pero el cadáver ¡ay! siguió muriendo.

Le rodearon millones de individuos,
con un ruego común: “¡Quédate, hermano!”
Pero el cadáver ¡ay! siguió muriendo.

Entonces, todos los hombres de la tierra
le rodearon; les vió el cadáver triste, emocionado;
incorporóse lentamente,
abrazó al primer hombre; echóse a andar…

César Vallejo

(Masa)

Producción: Carolina Bregy
xosotin chelseathông tin chuyển nhượngcâu lạc bộ bóng đá arsenalbóng đá atalantabundesligacầu thủ haalandUEFAevertonxosofutebol ao vivofutemaxmulticanaisonbetbóng đá world cupbóng đá inter milantin juventusbenzemala ligaclb leicester cityMUman citymessi lionelsalahnapolineymarpsgronaldoserie atottenhamvalenciaAS ROMALeverkusenac milanmbappenapolinewcastleaston villaliverpoolfa cupreal madridpremier leagueAjaxbao bong da247EPLbarcelonabournemouthaff cupasean footballbên lề sân cỏbáo bóng đá mớibóng đá cúp thế giớitin bóng đá ViệtUEFAbáo bóng đá việt namHuyền thoại bóng đágiải ngoại hạng anhSeagametap chi bong da the gioitin bong da lutrận đấu hôm nayviệt nam bóng đátin nong bong daBóng đá nữthể thao 7m24h bóng đábóng đá hôm naythe thao ngoai hang anhtin nhanh bóng đáphòng thay đồ bóng đábóng đá phủikèo nhà cái onbetbóng đá lu 2thông tin phòng thay đồthe thao vuaapp đánh lô đềdudoanxosoxổ số giải đặc biệthôm nay xổ sốkèo đẹp hôm nayketquaxosokq xskqxsmnsoi cầu ba miềnsoi cau thong kesxkt hôm naythế giới xổ sốxổ số 24hxo.soxoso3mienxo so ba mienxoso dac bietxosodientoanxổ số dự đoánvé số chiều xổxoso ket quaxosokienthietxoso kq hôm nayxoso ktxổ số megaxổ số mới nhất hôm nayxoso truc tiepxoso ViệtSX3MIENxs dự đoánxs mien bac hom nayxs miên namxsmientrungxsmn thu 7con số may mắn hôm nayKQXS 3 miền Bắc Trung Nam Nhanhdự đoán xổ số 3 miềndò vé sốdu doan xo so hom nayket qua xo xoket qua xo so.vntrúng thưởng xo sokq xoso trực tiếpket qua xskqxs 247số miền nams0x0 mienbacxosobamien hôm naysố đẹp hôm naysố đẹp trực tuyếnnuôi số đẹpxo so hom quaxoso ketquaxstruc tiep hom nayxổ số kiến thiết trực tiếpxổ số kq hôm nayso xo kq trực tuyenkết quả xổ số miền bắc trực tiếpxo so miền namxổ số miền nam trực tiếptrực tiếp xổ số hôm nayket wa xsKQ XOSOxoso onlinexo so truc tiep hom nayxsttso mien bac trong ngàyKQXS3Msố so mien bacdu doan xo so onlinedu doan cau loxổ số kenokqxs vnKQXOSOKQXS hôm naytrực tiếp kết quả xổ số ba miềncap lo dep nhat hom naysoi cầu chuẩn hôm nayso ket qua xo soXem kết quả xổ số nhanh nhấtSX3MIENXSMB chủ nhậtKQXSMNkết quả mở giải trực tuyếnGiờ vàng chốt số OnlineĐánh Đề Con Gìdò số miền namdò vé số hôm nayso mo so debach thủ lô đẹp nhất hôm naycầu đề hôm naykết quả xổ số kiến thiết toàn quốccau dep 88xsmb rong bach kimket qua xs 2023dự đoán xổ số hàng ngàyBạch thủ đề miền BắcSoi Cầu MB thần tàisoi cau vip 247soi cầu tốtsoi cầu miễn phísoi cau mb vipxsmb hom nayxs vietlottxsmn hôm naycầu lô đẹpthống kê lô kép xổ số miền Bắcquay thử xsmnxổ số thần tàiQuay thử XSMTxổ số chiều nayxo so mien nam hom nayweb đánh lô đề trực tuyến uy tínKQXS hôm nayxsmb ngày hôm nayXSMT chủ nhậtxổ số Power 6/55KQXS A trúng roycao thủ chốt sốbảng xổ số đặc biệtsoi cầu 247 vipsoi cầu wap 666Soi cầu miễn phí 888 VIPSoi Cau Chuan MBđộc thủ desố miền bắcthần tài cho sốKết quả xổ số thần tàiXem trực tiếp xổ sốXIN SỐ THẦN TÀI THỔ ĐỊACầu lô số đẹplô đẹp vip 24hsoi cầu miễn phí 888xổ số kiến thiết chiều nayXSMN thứ 7 hàng tuầnKết quả Xổ số Hồ Chí Minhnhà cái xổ số Việt NamXổ Số Đại PhátXổ số mới nhất Hôm Nayso xo mb hom nayxxmb88quay thu mbXo so Minh ChinhXS Minh Ngọc trực tiếp hôm nayXSMN 88XSTDxs than taixổ số UY TIN NHẤTxs vietlott 88SOI CẦU SIÊU CHUẨNSoiCauVietlô đẹp hôm nay vipket qua so xo hom naykqxsmb 30 ngàydự đoán xổ số 3 miềnSoi cầu 3 càng chuẩn xácbạch thủ lônuoi lo chuanbắt lô chuẩn theo ngàykq xo-solô 3 càngnuôi lô đề siêu vipcầu Lô Xiên XSMBđề về bao nhiêuSoi cầu x3xổ số kiến thiết ngày hôm nayquay thử xsmttruc tiep kết quả sxmntrực tiếp miền bắckết quả xổ số chấm vnbảng xs đặc biệt năm 2023soi cau xsmbxổ số hà nội hôm naysxmtxsmt hôm nayxs truc tiep mbketqua xo so onlinekqxs onlinexo số hôm nayXS3MTin xs hôm nayxsmn thu2XSMN hom nayxổ số miền bắc trực tiếp hôm naySO XOxsmbsxmn hôm nay188betlink188 xo sosoi cầu vip 88lô tô việtsoi lô việtXS247xs ba miềnchốt lô đẹp nhất hôm naychốt số xsmbCHƠI LÔ TÔsoi cau mn hom naychốt lô chuẩndu doan sxmtdự đoán xổ số onlinerồng bạch kim chốt 3 càng miễn phí hôm naythống kê lô gan miền bắcdàn đề lôCầu Kèo Đặc Biệtchốt cầu may mắnkết quả xổ số miền bắc hômSoi cầu vàng 777thẻ bài onlinedu doan mn 888soi cầu miền nam vipsoi cầu mt vipdàn de hôm nay7 cao thủ chốt sốsoi cau mien phi 7777 cao thủ chốt số nức tiếng3 càng miền bắcrồng bạch kim 777dàn de bất bạion newsddxsmn188betw88w88789bettf88sin88suvipsunwintf88five8812betsv88vn88Top 10 nhà cái uy tínsky88iwinlucky88nhacaisin88oxbetm88vn88w88789betiwinf8betrio66rio66lucky88oxbetvn88188bet789betMay-88five88one88sin88bk88xbetoxbetMU88188BETSV88RIO66ONBET88188betM88M88SV88Jun-68Jun-88one88iwinv9betw388OXBETw388w388onbetonbetonbetonbet88onbet88onbet88onbet88onbetonbetonbetonbetqh88mu88Nhà cái uy tínpog79vp777vp777vipbetvipbetuk88uk88typhu88typhu88tk88tk88sm66sm66me88me888live8live8livesm66me88win798livesm66me88win79pog79pog79vp777vp777uk88uk88tk88tk88luck8luck8kingbet86kingbet86k188k188hr99hr99123b8xbetvnvipbetsv66zbettaisunwin-vntyphu88vn138vwinvwinvi68ee881xbetrio66zbetvn138i9betvipfi88clubcf68onbet88ee88typhu88onbetonbetkhuyenmai12bet-moblie12betmoblietaimienphi247vi68clupcf68clupvipbeti9betqh88onb123onbefsoi cầunổ hũbắn cáđá gàđá gàgame bàicasinosoi cầuxóc đĩagame bàigiải mã giấc mơbầu cuaslot gamecasinonổ hủdàn đềBắn cácasinodàn đềnổ hũtài xỉuslot gamecasinobắn cáđá gàgame bàithể thaogame bàisoi cầukqsssoi cầucờ tướngbắn cágame bàixóc đĩaAG百家乐AG百家乐AG真人AG真人爱游戏华体会华体会im体育kok体育开云体育开云体育开云体育乐鱼体育乐鱼体育欧宝体育ob体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育开云体育开云体育棋牌棋牌沙巴体育买球平台新葡京娱乐开云体育mu88qh88
Marcar como favorito enlace permanente.

Deja una respuesta

Tu dirección de correo electrónico no será publicada. Los campos obligatorios están marcados con *